Naczyniaki są to nowotwory niezłośliwe wywodzące się z drobnych naczyń krwionośnych, najczęściej na skórze i w narządach wewnętrznych. Naczyniak kręgosłupa jest łagodną zmianą nowotworową najczęściej zlokalizowaną w trzonie kręgosłupa. Skutkiem nadmiernego rozrostu krwionośnych naczyń tętniczych jest powstanie swoistej sieci naczyniowej. W miejscu powstania guza dochodzi do zaniku tkanki kostnej. Zmiany w kręgosłupie związane z naczyniakiem kręgosłupa są trudne do wykrycia, ponieważ zazwyczaj nie dają żadnych objawów. Wykrycie zmian związanych z naczyniakiem kręgosłupa najczęściej jest zupełnie przypadkowe i ma miejsce podczas wykonywania procedur medycznych związanych z innymi problemami zdrowotnymi.
Dotychczas nie udało się określić jednoznacznej przyczyny powstawania naczyniaków w trzonie kręgosłupa. Przypuszczalnie powody ich powstawania mogą być genetyczne lub spowodowane urazami kręgosłupa. W zdecydowanej większości przypadków ten nowotwór nie wymaga leczenia, zmiany są niezłośliwe, nie powodują przerzutów.
Osoby z naczyniakiem kręgosłupa mogą żyć przez wiele lat, bez odczuwania jakichkolwiek dolegliwości. Jest to problemem dość powszechny, szacuje się, że ok. 10% osób ma naczyniaka trzonu kręgu. Jednak w niewielkiej ilości przypadków mogą wystąpić dolegliwości bólowe w miejscu występowania naczyniaka.
Objawy, rodzaje naczyniaka kręgosłupa
Naczyniaki kręgosłupa najczęściej występują bezobjawowo. W niewielu przypadkach w miejscu występowania naczyniaka mogą wystąpić bóle. Dolegliwości bólowe pojawiają się, gdy w wyniku rozrostu naczyniaka dochodzi do zwężenia kanału kręgowego skutkującego naciskiem na rdzeń kręgowy. Naczyniaki kręgosłupa mogą mieć różną wielkość – od kilku do niekiedy kilkudziesięciu milimetrów. Duże naczyniaki mogą być przyczyną stenozy, czyli zwężenia kanału kręgowego. Może wtedy dojść do podrażnienia, a nawet uszkodzenia nerwów. Objawami stenozy jest zazwyczaj ból pleców, drętwienie i mrowienie kończyn, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej, a nawet zaburzenia w pracy zwieraczy. Ze względu na miejsce występowania można wyróżnić kilka rodzajów naczyniaków kręgosłupa:
- naczyniaki kręgosłupa piersiowego występują najczęściej, bo aż w ok. 60% przypadków,
- naczyniaki kręgosłupa lędźwiowego to ok. 30% przypadków,
- najrzadsze są naczyniaki kręgosłupa szyjnego, występujące w ok.10% przypadków.
Z uwagi na tempo, w jakim się rozwijają, można rozróżnić naczyniaki agresywne, rozrastające się dynamicznie, powodujące uciążliwe dolegliwości i naczyniaki nieagresywne rozrastające się powoli, niepowodujące objawów dokuczliwych. Duże guzy uciskające struktury nerwowe, zależnie od lokalizacji, mogą być przyczyną przewlekłych zespołów bólowych, drętwienia, mrowienia, niedowładów kończyn i innych problemów neurologicznych, zawrotów i bólów głowy, a nawet w konsekwencji zniszczenia struktury kostnej spowodowanej naczyniakiem mogą doprowadzić do złamania trzonu kręgowego. Naczyniaki kręgosłupa bezobjawowe są przeważnie niegroźne i nie wymagają leczenia.
Leczenie naczyniaka kręgosłupa
Zmiany w kręgosłupie spowodowane naczyniakiem, gdy są bezobjawowe, przeważnie są wykrywane przez przypadek podczas badań diagnostycznych, najczęściej zdjęcia RTG lub rezonansu magnetycznego kręgosłupa. Po wykryciu naczyniaka neurochirurg ustala metodę dalszego postępowania. Naczyniaki nieagresywne wzrastają powoli, więc wystarcza jedynie kontrola okresowa. W przypadkach mniejszych jednak bolących naczyniaków wystarczająca może być radioterapia. Często stosowana jest endowaskularna embolizacja naczyniowa, czyli wprowadzenie za pomocą cewnika bezpośrednio do zmiany substancji sklejających, zamykających naczynia.
W przypadkach nieskuteczności powyższych metod należy rozważyć zabieg operacyjny, polegający na wszczepieniu metalowej płytki wzmacniającej trzon kręgu uszkodzonego przez naczyniaka. W klinice Carolina Medical Center w agresywnym przebiegu naczyniaka trzonu kręgu przeprowadza się małoinwazyjny zabieg przezskórny, czyli wertebroplastykę. Popularnie nazywany „zabieg cementowania kręgosłupa” polega na wprowadzeniu, po podaniu znieczulenia, dwóch igieł kostnych przez nasady do trzonu kręgu i wstrzyknięciu „cementu”, czyli substancji wydzielającej ciepło podczas tężenia w trakcie reakcji egzotermicznej. Naczyniak ulega samoistnemu zamknięciu podczas koagulacji, cement wypełnia jamę po naczyniaku, wnika w kość i wzmacnia osłabiony krąg. Zabieg wertebroplastyki jest wykonywany pod kontrolą RTG.
